W&T wordt wel eens als apart vak gezien. Daar is Janine van der Helm het niet mee eens. Janine is naast leerkracht van groep 7 op de Gooische Daltonschool ondernemer op het gebied van W&T in het onderwijs. ‘Het gaat om de verwondering, het wow-effect bereiken en de nieuwsgierigheid prikkelen. Zoveel mogelijk uit de kinderen zelf laten komen is wat mij betreft al W&T.’
Janine legt uit: ‘Een onderzoek kan zijn: Hoe lang duurt het voordat een ijsje gesmolten is? Zet een raketje in een beker op een vaste plek in de klas. Laat de kinderen voorspellen hoeveel tijd het smelten in beslag neemt. Speel in op vragen die op je pad komen. Als een leerling mij vraagt of een waterschildpad een reptiel is, stel ik de vraag: Waarom zou het een reptiel kunnen zijn? Het stimuleren van een onderzoekende houding is niet te vangen in 1 lesuur. W&T is verweven in de dagen.’
Vakoverstijgend
Met het vakoverstijgende curriculum IPC komt het onderzoekend en ontwerpend leren ook aan bod. Janine: ‘Je behandelt de vakken los, maar wel binnen een thema. Zoals bij “oorlog” is er de vraag: Wat als dit jou overkomt? Dat begint met nieuwsgierigheid opwekken en vraag je wat ze al weten en wat ze erover willen leren. Je belicht hierbij vakken als geschiedenis, aardrijkskunde en techniek.’ Vroeger gingen leerlingen een tekst lezen en er vragen over maken. Daar is wel echt een kentering in gekomen volgens Janine: ‘Er zijn steeds meer uitgeverijen die methodes aanbieden met het onderwerpend en onderzoekend leren geïntegreerd in zaakvakken. Het is supertof want je kunt het helemaal zelf vormgeven.’
Zie het als “iets anders”
Een advies dat Janine andere leerkrachten wil geven is: ‘Zie W&T niet als “meer” maar zie het als “iets anders”. Ze heeft talloze voorbeelden: ‘Laatst liet ik een deel van de klas speksteen bewerken met als doel het effect van werken met verschillende gereedschappen onderzoeken. Het andere deel ging programmeren op Scratch of Microbit waar ze behoorlijk zelfstandig in zijn.’ Janine laat ze ook wel eens zelf verf maken. ‘Dan moeten ze bijhouden welke combinatie van ingrediënten het beste werkt. Een ander succesnummer is CSI Noorman de egel, waarin kinderen als ware detectives de moord op een egel gaan onderzoeken.’ De leerling op de foto doet een experiment hoe je de grootste bellen kan maken met verschillende soorten sop.
Bergen energie
Janine vervolgt: ‘Daar waar een leerkracht regelmatig op ontwerpende en onderzoekende manier van lesgeven bezig is, zie ik dat kinderen meer kritische denkers worden in plaats van passieve kuddedieren. Het leuke van W&T is dat je dezelfde lessen op alle levels kunt aanbieden. Overal wordt op een ander manier gedacht, vullen de kinderen elkaar aan en tillen elkaar naar een hoger niveau.’ Janine beaamt dat het soms improviseren is met de lesmethode die verplicht bent te volgen. ‘Het is best een kunst om een stukje los te laten en het op een andere manier te doen. Maar ik doe het nu een jaar of vier en krijg er bergen energie van. Ik vind mijn leven echt een stuk leuker hierdoor.’